Πράσινοι και Μπλε Χώροι

Πως επηρεάζουν την Υγεία και την Ζωή μας

Το Αστικό Περιβάλλον

Οι συνθήκες διαβίωσης στην Ευρώπη έχουν υποστεί δραστικές αλλαγές τους τελευταίους αιώνες, ιδιαίτερα από το 1800 έως σήμερα. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, υπολογίζεται ότι το 85% του πληθυσμού στην Ευρωπαϊκή Ένωση σήμερα ζει σε αστικές περιοχές [1]. Ενώ οι πόλεις προσφέρουν πλεονεκτήματα όπως η κοινότητα και η πρόσβαση στους πόρους, εκθέτουν επίσης τα άτομα σε διάφορους φυσικούς και ψυχολογικούς στρεσογόνους παράγοντες, όπως ο θόρυβος, η ατμοσφαιρική ρύπανση και η σωματική αδράνεια. [2]

Το βάρος της αστικής ζωής

Ο Stanley Milgram μελετώντας την αστική ψυχολογία, τόνισε τις συντριπτικές εντυπώσεις, το άγχος, την αδυναμία και την ψυχική εξάντληση που προκαλεί ο γρήγορος αστικός τρόπος ζωής [3], μια παρατήρηση που μοιράστηκε με τον κοινωνιολόγο Georg Simmel στις περιγραφές του για τη σύγχρονη πόλη στις αρχές του 1900 [4]. Ακόμη και τότε, οι Milgram και Simmel περιέγραψαν συμπτώματα εξάντλησης που μοιάζουν με αυτό που ονομάζουμε burnout σήμερα. Πολλές μελέτες έχουν υποστηρίξει έκτοτε την ιδέα ότι τα αστικά περιβάλλοντα μπορούν να αποδυναμώσουν τη συνολική ευημερία.

Η θεραπευτική δύναμη της φύσης

Σε αντίθεση με τις προκλήσεις της αστικής ζωής, όλο και περισσότερα στοιχεία δείχνουν ότι η φύση επηρεάζει θετικά την ανθρώπινη υγεία. Ο Kaplan [5] περιγράφει ότι η φύση έχει μια επανορθωτική δράση και, στην έρευνά του, έχει διακρίνει τέσσερις λόγους για τους οποίους η φύση είναι θετική για την ψυχική υγεία:

Το να είσαι μακριά: Η φύση προσφέρει μια αίσθηση μεταφοράς σε έναν διαφορετικό κόσμο.
Έκταση: Η απεραντοσύνη της φύσης ενσταλάζει ένα αίσθημα ελευθερίας.
Γοητεία: Οι σαγηνευτικές και πλούσιες σε αισθήσεις ιδιότητες της φύσης κεντρίζουν το ενδιαφέρον.
Συμβατότητα: Η φύση καλλιεργεί την αίσθηση του ανήκειν και ικανοποιεί τις ανάγκες των ατόμων.

Αυτά τα οφέλη δεν περιορίζονται σε περιοχές άγριας φύσης. Ακόμη και οι πράσινοι και οι μπλε χώροι μέσα στις πόλεις μπορούν να έχουν παρόμοια θετικά αποτελέσματα εάν πληρούν τα τέσσερα κριτήρια που αναφέρονται παραπάνω [6]. Ο αντίκτυπος των χώρων πρασίνου και μπλε στην υγεία μπορεί να συνοψιστεί σε τρεις γενικούς τομείς:

Μείωση της βλάβης από την ατμοσφαιρική ρύπανση, τον θόρυβο και τη ζέστη.
Αποκατάσταση της προσοχής και μείωση του στρες.
Βελτίωση των επιπέδων φυσικής δραστηριότητας και κοινωνικής αρμονίας.

Επανασύνδεση με τη Φύση

Ενώ η έννοια της φύσης ως πηγής ανάκαμψης δεν είναι κάτι καινούργιο στην ανθρώπινη ιστορία, όπως είχε ήδη προταθεί από τον Ιπποκράτη, ο σύγχρονος αστικοποιημένος τρόπος ζωής μας έχει απομακρύνει από τον φυσικό κόσμο. Καθώς η διαβίωση σε εσωτερικούς χώρους γίνεται πιο διαδεδομένη, η σημασία των πράσινων και μπλε χώρων για την ανθρώπινη ευημερία έχει αποκτήσει εξέχουσα θέση [7].

Επιπλέον, τα επιστημονικά στοιχεία υποστηρίζουν τη σύσταση να περνάμε τουλάχιστον 120 λεπτά την εβδομάδα στη φύση, συμπληρώνοντας τη συμβουλή του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για 150 λεπτά σωματικής δραστηριότητας [8]. Φορέστε λοιπόν τα παπούτσια σας, αφιερώστε λίγο χρόνο στη φύση σήμερα και ζήστε τα οφέλη της από πρώτο χέρι!

Συγγραφέας: Luyolo Mazomba-Karlsson, Region Västerbotten

Βιβλιογραφία

[1] Pesaresi, M., Melchiorri, M., Siragusa, A., & Kemper, T. (2016). Atlas of the human planet–Mapping human presence on earth with the global human settlement layer. JRC103150. Publications Office of the European Union. Luxembourg (Luxembourg): European Commission, DG JRC. Available at: https://ec.europa.eu/jrc/en/publication/eur-scientific-and-technical-research-reports/atlas-human-planet-mapping-human-presence-earth-global-human-settlement-layer.

[2] WHO. (2021). Urban Health. [Online]. Available: WHOhttps://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/urban-health. [2022, September 19]

[3] Milgram S., The experience of living in cities. Science 167, 1461–1468 (1970).

[4] Simmel, G (1981). Hur är samhället möjligt?. Göteborg: Bokförlaget Korpen.

[5] Kaplan, R., & Kaplan, S.(1989).The experience of nature: A psychological perspective. Cambridge University Press.

[6] Ottosson, M., & Ottosson, Å. (2006). Naturen som kraftkälla. Naturvårdsverket.

[7] Mariya Geneshka, Peter Coventry, Joana Cruz, Simon Gilbody (2021). Relationship between Green and Blue Spaces with Mental and Physical Health: A Systematic Review of Longitudinal Observational Studies. International Journal of Environmental Research and Public Health, 2021, Volume 18, Issue 17, Page 9010

[8] Mathew P. White, Ian Alcock, James Grellier, Benedict W. Wheeler, Terry Hartig, Sara L. Warber, Angie Bone, Michael H. Depledge, Lora E. Fleming. (2019). Spending at least 120 minutes a week in nature is associated with good health and well-being. Scientific Reports, 2019, Volume 9